عاشیق شعری نین ان یایغین نوعو ساییلماقدادیر.گرایلی اوچون سایدیغیمیز اؤزللیک لرین هامیسی قوشمادا دا واردیر و اونلاری اساس فرقلندیرن جهت هیجالارین ساییندا و بؤلگوده دیر.

قوشمالاردا هر میصراعین اون بیر هیجاسی وار.میصراعلارین بؤلگوسونون ایکی فورمولو واردیر:

    بعضی قوشمالاردا:

11=4+4+3

    بیر پاراسیندا ایسه:

11=5+6

باشقا فرقلی جهت ایسه بودور کی گرایلی قوشمایا گؤره داها دا اویناق بیر عاشیق هاوالاریله ایفا اولونار.قوشمانین قوشا یارپاق ، آیاقلی قوشما ، گوللو قافیه و قوشما – موستزاد کیمی شکیللری واردیر.
اؤرنک

آشاغیدا عاشیق علسگردن بیر قوشما وئریلمیشدیر:

قوشمانین آدی : دوشدو

1 -چرشنبه گونونده، چشمه باشیندا

2 -گؤزلریم آلاگؤز جانانا دوشدو.

3 -آتدی موٍژگان اوخون، کئچدی سینه مدن

4 -قاداسی، بالاسی جانیما دوشدو.

5 -ایشارت ائیله دیم، دردیمی بیلدی

6 -هم چوخ گؤزل ایدی، هم اهل یدیلدی

7 -باشینی بولادی، گؤزوندن گولدو.

8 -گولنده قاداسی قانیما دوشدو.

9 -علسگرم هر علمدن حالییام

10 -دئدیم سن طبیبسن, من یارالییام.

11 -دئدی نیشانلییام، اؤزگه مالییام

12 -سیندی قول- قانادیم یانیما دوشدو.

بو قوشمادا دا 9- جو میصراع دا بؤلگو کلمه نین اورتاسینا دوشه رک پوزولموشدور:

علسگرم هر عل / میدن حالییام.
قایناق

    تورک خلق ادبیاتی - یازان: علیرضا صرّافی
 

گرایلی – هر میصراعیندا سکگیز هیجاسی اولان و بیر نئچه دؤرد میصراعلی بندلردن اولوشان عاشیق شعری دیر. گرایلی نین جیغالی، ساللاما ، ناغاراتلی ، قایتارما ، دیل دؤنمز کیمی شکیللری واردیر.

گرایلی نین باشقا اؤنملی اؤزل لیکلری بونلاردان عیبارتدیر:

    گرایلی نین ان آزی اوچ بندی و معمولا بئش بندی واردیر.

    گرایلی دا قافیه دوزولوشو آشاغیداکی فورمدا اولور:

    x/a/x/a

   

    b/b/b/a

   

    c/c/c/a

   

    d/d/d/a

   

    سون بندده شعری قوشان شاعیرین ویا عاشیغین آدی گلیر.

گرایلی نین میصراعلاری نین بولگؤسو آشاغیداکی مودلده دیر:

8=4+4

دئمک هر سکگیز هیجالی میصراع ایکی 4 هیجالی کلمه یادا کلمه لردن اولوشموشدور.آنجاق بونو دا قئید ائتمک لازیمدیر کی بؤلگو یاخود تقطیع قایداسی باشقا یوخاریدا سایدیغیمیر قایدالار قدر قاچینیلماز دئییل و عاشیغین میصراعلاردا بؤلگو قایداسینی پوزماغا ایختیاری چاتیر.
اؤرنک

گرایلی شعر فورماسیندان اورنک اوچون عاشیق قوربانی و خسته قاسیمدان ایکی شعر وئریلیر:

بیرینجی اؤرنک : دولانا , دولانا

1 – آلچاق یئردن دومان قالخار

2 – داغی دولانا, دولانا

3 – گؤی اوزونو آلار بولود

4 – ماهی دولانا, دولانا

5 – کیمی آغا , کیمی نؤکر

6 – نؤکر اولان جفا چکر

7 – بولبول آغلار قان یاش توکر

8 – باغی دولانا, دولانا

9 – قوربانی مورادا یئتدی

10 – جانان گلدی بوندان اؤتدو

11 – نوبات گلدی منه یئتدی

ساقی دولانا, دولانا

ایکینجی اؤرنک : سونالار کیمی

1 – نه باخیرسان اوغرون- اوغرون

2 – منه بیگان الر کیمی.

3 – دوروم دولانیم باشینا

4 – شاما پروانا لر کیمی.

5 – دوست قاپیسیندا دوستاغام

6 – تئللرینه چوخ موشتاغام

7 – یار الیندن دویون داغام

8 – داغداکی لالالار کیمی.

9 – خسته قاسیم تیکمه داشلی

10 – گؤنلو غملی, گؤزو یاشلی

11 – گؤلدن اوچدو یاشیل باشلی

12 – سیلکیندی سونالار کیمی.

گؤروندوگو کیمی بو سون گرایلیلارد ادا ایلک بندین 2- جی و 4- جو میصراعلار بیر- بیریله قافیه لنمیشدیر. باشقا بندلرین سون میصراعی دا عینی قافیه ده دوزولموشدور:

داغی دولانا، دولانا / ماهی دولانا، دولانا / باغی دولانا، دولانا / ساقی دولانا، دولانا / بیگانالار کیمی/ پروانالار کیمی/ لالالار کیمی/ سونالار کیمی.

ایلک بندین 1- جی و 3- جو میصراعلاری قافیه باخیمیندان آزاد دیر. باشقا بندلرین ایلکین اوچ میصراعی عینی قافیه ده دیر .

نؤکر/ چکر/ تؤکر , یئتدی/ اؤتدو/ یئتدی

دوستاغام/ موشتاغام / داغام , داشلی/ یاشلی / باشلی.

بؤلگو باخیمیندان گؤروندوگو کیمی ایلک شعرین 9- جو میصراعیندا , هم ده بندلرین سون میصراعلاریندا بؤلگو پوزولموشدور:

قوربانی مو / رادا یئتدی

باغی دولا / نا ، دولانا

سونالار کیمی شعرینده ایسه 2- جی ، 3- جو ، 4- جو ، 5- جی ، 8- جی و 12 – جی میصراعلاردا بؤلگو قایداسی پوزولموشدور


قایناق

    تورک خلق ادبیاتی – یازان: علیرضا صرّافی